USD
00,00
EUR
00,00
USD/EUR
1,000
ALTIN
0.000,00
BİST
0.000,00
  1. Anasayfa
  2. Yazarlar
  3. ŞEHİR ARAŞTIRMALARINDA FARKLI USULLERİ TESPİT

ŞEHİR ARAŞTIRMALARINDA FARKLI USULLERİ TESPİT

  • 05-06-2018 00:03
Hep merak eden olmuştur, Şehir Araştırmalarımızın nasıl yapıldığını birçok okurumuz. Şehir araştırmalarının metotlarını merak eden okurlarımıza bu hususta belirlenmiş bir metodun herkesçe kabul edilenin olmadığını özellikle belirtelim.

Şehir Araştırmaları Merkezi Kurucusu olarak, kendimiz de metotları, kesin hatlarla belirleme hakkına sahip olmadığımızı belirtelim. Bizden önce şehir konulu eser kaleme alanlara saygısızlık olur, bu tür iddialı çıkışlar. Bizimle beraber şehir konulu eser kaleme alanlar var ve yarın da olacaktır, bu çalışmalar.

Şehir Araştırmalarımızda farklı usullerimiz olduğunu belirtelim, öncelikle. Şehre dair ne varsa, temin edilenler titizlikle bir araya getirilmeye çalışılıyor; Bu kitap olur, dergi olur, gazete olur veya belli bir konuda yayınlanan basılı bir yaprak, çekilen bir fotoğraf, bir el yazması.

Şehre ve şehirliye dair kaleme alınan seyahatnamelerin önemli yeri vardır, Şehir Araştırmaları Merkezi’nde. Şimdi “Gezi Yazıları adını alan, daha çok gençlerin kendi meşreplerine, ilgilerine göre şekillenen Gezi Yazıları, fotoğraflarla renklenmekte, kişinin anlattığı yerleri çektiği fotoğraf kareleriyle belgelemektedir.

Gezi Yazıları’nın kitaplaşan en az yüz adedini bir araya getirdiğimiz Şehir Araştırmaları Merkezi’nde ulaşamadığımız kıtalara, ülkelere ve şehirlere ait bilgileri, bu eserlerden okura ulaştırmayı hedefledik. Diplomatik isimlerin kaleme aldığı hatıralar, günlükler ile Gezi Yazıları birbiriyle kısmen örtüşüyor.

Gezi Yazıları’nı ticarî işler için uğradığı ülkede, şehirlerde kaleme alan ile doktor sıfatıyla kaleme alanlar arasında fark vardır. Kimi gençler sıfır parayla dünyayı dolaşmaya kalkarak, çizdikleri rotayı sponsorlarla tamamlarlar.

Bazen, turlarla gezilere çıkanlar, on beş- yirmi günlük süre içinde gezip dolaştıkları yerleri yazıya aktarır, fotoğraflandırır, sonradan gezip dolaşılan yerler hakkında bilgileri yazılı kaynaklarla desteleyerek kitaplaştırır.

Gazetecilerin yurt dışı gezilerinin kitaplaştığını da gördüğümüz alanla ilgili eserler içinde ilginç olanları vardır. Bazen kendisine “Savaş Muhabiri” adı verilen gazetecilerin fotoğraf makinelerinin belgelendirdiği kareler, kısa alt yazılarla kitaplaşır.

Gündelik hayatın yurt dışı izlenimleri hakkında ilgili eserler, bir dağcının günlükleri olabilir, bir avcının gezi notları olması muhtemeldir. Bir siyasetçinin kaleme aldığı politik yazılar olmaz mı? Belki bir sporcunun katıldığı müsabakalardaki notlarıyla gezip gördükleri bütünlük arz eder.

Gezi Notları kapsamında değerlendirilecek eserlerden örnekleri çoğaltmak mümkündür. Bazen romanlaştırılan bu tür yazılar da yok değil. Panaıtİsrati’nin Akdeniz’i, Pierre Loti’nin İsfahan’ı, bu tür romanlaştırılan gezi notlarından-yazılarından oluşur.

Çoğu birbirine benzeyen eserlerden Şehir Araştırmaları Merkezi için aldığımız kaynaklardan sadece bir kısmını sizinle paylaşalım:

1-Gezginin Oteli Zamanda ve Mekânda… C. Noobeboon

2-İsfahan’a Doğru… Pierre Loti

3-Meksika’ya Yolculuk… Gülten Dayıoğlu

4-Kalküta 1905-1971 Hindistan…Jean JucRacıne

5-Max Frisenin Gezileri… Gürsel Aytaç

6-Erzurum Yolculuğu… Puşkin

7-Dersaaete Avusturya Sefirleri..KarlyTebly

8- İki Kıyı Arasında Endülüs… Ali Abdullah

9-Renklerin ülkesi Fas… Abdulkadir Şen

10- Batı Trakya… Fatma Tunç Yaşar

11-Gözümden Afrika… Nadir Paksoy

12-Gezgin Bir Hekimin Dünyası… Nadir Paksoy

13-Ah Endülüs… İhsan Süreyya Sırma

14-Rotasız Seyyah Yol Hikâyeleri I-II Mehmet Genç

15-Endülüs Çağırıyor… Mehmet Sılay

16-Seyyah… AdemÖzköse

17-İlber Ortaylı Seyahatnamesi… İlber Ortaylı

18-Endülüs Düşlerin Son Sığınağı… Mesut Doğan

19-Afrikaname… Güliz Zelal

20-Şam… Taha Kılıç

21-Kokulu Kentler… Tarık Dursun K.

22-Osmanlı Şehirleri… Pars Tuğlacı

23-İran Gül Bülbül ve Şiir Ülkesi… Fazlı Bulut

24-Mekkeye Giden Yol… Muhammed Esed

…

Konumuz Seyahat-Gezi olunca yayınlanmış ve yayınlanmakta olan onlarca dergiden de söz etmek gerekir, konuyu tamamlamak için.

Bu dergilerin bir kısmı, hava yolları şirketlerinin ücretsiz dergileridir, isimleri şirketlerle anılan: Skylife-THY, Anadolu-Anadolu Jet,..

Kimi dergiler, yerel kimisi ulusal yayınlanır, bu alanda. Yerel yayınlanan dergiler, sınırlı alana hitap ettikleri için genelde üç aylık yayınlanmaktadır:

Erciyes/ Kayseri, Edessa/ ŞanlıurfaBuruciye, Hayat Ağacı, Sultan Şehir/Sivas, Bursa’da Yaşam, Bursa Olay, Bursa’da Zaman7 Bursa, Şehr-i Kadim Aziziye, Palandöken/Erzurum,..

Bahsettiğimiz dergilerin bir kısmının şimdi yayınına ara verdiğini belirtelim. Bu listemiz, en az iki yüz dergiden oluşmaktadır, yerel olarak. Sadece konuya açıklık getirmek istedik, kısmen isim vererek.

Ulusal Seyahat Gezi Coğrafya dergileri, aylık-iki aylık periyoda sahiptir: Atlas, Magma, Gezmania, Discovery Travel, Çevre ve İnsan, Gezi, ..

Coğrafyamızda seyahat alanında herkesçe kabul edilen eserler vardır, bir ömür harcanan; Evliya Çelebî Seyahatnamesi, İbn-î Fadlan Seyahatnamesi, Sefernâme-Nasır-ı Husrev, …

Belki sizin okuduğunuz veya liste uzayacağı için yazıya almadığımız kaynaklar vardır, Marco Polo Seyahatnamesi gibi.

Şehir Araştırmaları Merkezi’nde Gezi-Seyahat konulu kitaplığımız başlıbaşına kütüphaneye erişti, yazar ayrımı yapmadan, yazılan öneme sahipse değer verilen. Beş yüzü aşkın eserle yüzlerce şehre, yüzü aşkın ülkeye yolculuğu masa başında bu kitaplıktaki eserlerle gerçekleştirmek mümkündür.

Şehir Araştırmaları Merkezi’nde yurt dışında bir şehrin hakkında üç eseri karşılaştırmakla o şehir hakkındaki bilgilerin geneline ulaşmak mümkündür. Gelin görün ki yurt dışı şehirler ve ülkeler için yayınlanan eserler, kimi yurt içi şehirler gibi oldukça pahalı şekilde okura sunuluyor.

Bu tür eserlerin kimisi 100 TL üzerinde bir fiyata sahip kimisi 60-70 TL üstü… Az okunduğu için midir, fiyat pahalılığı? Bunu bilmiyoruz. Gezi-Seyahat Kitaplığı’nı oluştururken, beş yüzü aşkın kitaba-kaynağa ödenen toplam meblağ, eminim ki bir memurun bir senelik maaşına denk düşer.

Bu yükü taşıyamama durumu, merkeze alınan bu tür eserlerin bir kısmını sahaflardan temin yoludur, ekonomik tarzda. Gelin görün ki İstanbul’a, Ankara’ya her daim düşmüyor, yolumuz. Sanal ortamda görmediğiniz birkaç kaynağa verilecek yüklü meblağ, bazen pişmanlığa kapı aralıyor, çoğu zaman kaynakların elinizdekilerle eş değer olması mümkün.

Bilmiyoruz, bu yazımızla Şehir Araştırmalarında izlediğimiz farklı usuller hakkında size bir fikir verebildik mi? Kitap sayfalarının kokusunu içine çekmeden, o nadir kitaplara dokunmadan ne anlatılabilir ki!.. Siz, bu hafta şehrinizi konu alan bir kitap temin edip okuyun, kendi kendinize kitap okuduğunuz mekândan şehri gezmeye koyulun, ruhen. O zaman, belki bize hak verirsiniz.
SİZİN DÜŞÜNCELERİNİZ