Gaziantep, Şanlıurfa ve Diyarbakır, Temmuz ayı başından itibaren Covid 19 vaka sayısının arttığı beş ilin içinde yer alıyor. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca da, son bir aydır yaptığı birçok açıklamada Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin bu üç büyük şehrinde artan vaka ve yoğun bakım hasta sayısına dikkati çekerek uyarılarda bulunuyor.Söz konusu illerde görev yapan hekimlerle yaptığımız görüşmelerde, kurban bayramının etkisinin bir haftaya kadar belli olacağı ve vaka sayısının daha da artmasının beklendiği ifade edildi. Sağlık çalışanlarının artan iş yükü, tükenmişlik ve yorgunluk hali hekimlerin dikkat çektiği konuların başında geliyor.Sırasıyla Diyarbakır, Gaziantep, Şanlıurfa'nın durumunu hekimlerin gözlemleriyle aşağıda okuyabilirsiniz.<strong>“Günde 300 vakanın tespit edildiği Diyarbakır'da genel durum alarm verecek seviyede” </strong>Diyarbakır'da da günlük 300 civarında pozitif hasta saptanıyor. İl ve bölge genelinde durumun alarm verecek seviyede olduğunu söyleyen Türk Tabipler Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Doktor Halis Yerlikaya, “Hasta sayısı azalmıyor, Diyarbakır, Antep ve Urfa’da yoğun bakımlar dolu ve bir hasta vefat ederse ancak yeni bir hastaya yer açılabiliyor” dedi.Diyarbakır’da pandemi hastanesi olarak hizmet veren Gazi Yaşargil Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde hekimlik de yapan Yerlikaya, bayramda artan toplumsal hareketliliğin etkisinin de iki hafta içinde görülmeye başlayacağını öne sürdü.TTB Üyesi Yerlikaya, “Hem Diyarbakır hem bölgede sürecin başlangıcından bu yana en yüksek hasta sayısıyla karşı karşıyayız” dedi.Doktor Yerlikaya, Diyarbakır’daki hastanelerde günlük yaklaşık 600’ü aşan hasta sayısı olduğunu, her gün 30-40 hasta taburcu olsa bile yatakların hemen dolduğunu ve sayının artarak devam ettiğini söyledi.<strong>“10 hastanın vefat ettiği gün de oldu”</strong>“Diyarbakır’da bir günde 8 hastanın vefat ettiği gün bakanın açıkladığı vefat sayısı 17’di. 10 hastanın vefat ettiği gün de oldu. Klinik ve tomografi bulguları covid olan ama testi negatif çıkan birçok vefat var.” dedi.Diyarbakır’da yoğun bakım servislerinde özellikle Kamu hastanelerinin çok zorlanmaya başladığına dikkati çeken Yerlikaya, geçen haftalarda Şeref Yıldız adında bir hastanın kamuda hastanelerinin yoğun bakımda yer bulamadığı için hayatını kaybettiğini hatırlattı.Doktor Halis Yerlikaya şöyle devam etti:<strong>“Bölgede artan vaka sayısı kaygı verici düzeyde”</strong>“Konya’da yeni bir şehir hastanesine ihtiyaç duyulacak düzeyde hasta var denildi. Bölgede de Urfa, Diyarbakır, Antep, Mardin’de hastanelerin kapasitesini zorlayacak kadar hasta olduğunu söyleyebiliriz” dedi.Bölgede artan vaka sayısının kaygı verici düzeyde olduğunu söyleyen Yerlikaya, 29 temmuzda ventilatöre bağlı hasta sayısının günlük açıklanan listeden çıkartıldığını hatırlattı.“Şu an yoğun bakım yatakları zor çevriliyor, acil serviste yatan hastalar, yoğun bakım için sıra bekliyor, yataklar zor yetiyor, hekimler artan ihtiyacı karşılamakta zorlanıyor. Sonbahara doğru giderken, bayramdı, okulların açılmasıydı derken, böyle giderse ciddi bir tablo bizi bekliyor” dedi.Enfeksiyon zincirinin Covitli hastanın temas ettiği herkese test yapılması ve izole edilmesiyle kırılabileceğini söyleyen gerektiğini doktor, Türkiye’de bilinçli olarak test sayısının azaltıldığını savunan doktor, “Azalan test sayısıyla orantılı azalan hasta sayısı görmeye başladık” dedi.Sağlık çalışanlarının özlük haklarında, moral, motivasyonunda ciddi sıkıntılar olduğunu ifade eden Yerlikaya, çalışanlarda yorgunluğun arttığını, görünür gelecekte bir aşı görünmediği, sürecin belirsizliği de eklenince daha sıkıntılı bir sürecin beklendiğini dile getirdi.<strong>''Önümüzdeki günlerde beklenen artışla beraber sağlık sitemi çok zorlanacak'' </strong>Sağlıkçıların olağan süreçlerde de olağanüstü çabayla çalıştığını vurgulayan Türk Tabipler Birliği Üyesi Doktor Halis Yerlikaya, kamusal otoritenin gerektiği şekilde pandemi ile mücadele etmediğini savundu.Önümüzdeki günlerde beklenen artışla beraber sağlık sitemini çok zorlanacağı uyarısını yapan Yerlikaya, kanser ve kronik birçok hastalığın tedavisi ertelendiğini hatırlattı.“Artan vakalar ve sağlıkçılardaki tükenmişlik ve yorgunluk ile önümüzdeki günlerde bizi hiç de iç açıcı bir görüntü beklemiyor'' dedi.Gaziantep'te yoğun bakım servislerinin yüzde 25’inin Covid hastalarına ayrıldığını ve bunun 500 yatağa denk geldiğini belirtiliyor.Gaziantep Tabip Odası Başkanı Doktor Ayşegü Ateş Tarla, günde 300-400 pozitif tanının konulduğu belirtti. Temmuz'un ortası itibariyle tüm yoğun bakım yatak servislerinin dolduğunu söyleyen Dr. Tarla, İldeki hastanelerde yatak kapasitesinin altı bini geçmesine rağmen, hastanelerde yer kalmadığı, birçok hastanın öğrenci yurtlarında tedavi edildiğini, bunun yanında yatış için acilde bekletilen onlarca hasta olduğunu söyledi.Temmuz ortasında Covidli hastaların tedavisi için yoğun bakım kapasitesinin yüzde 25’den, yüzde 50’ye çıkartıldığını söyleyen Gaziantep Tabip Odası Başkanı, ildeki hastanelerde covid tedavisi gören hasta sayısının da 1500 civarında olduğunu aktardı.Doktor Ayşegül Ateş Tarla, Nisan ayında covidle temas eden 20 bin insan olduğunu belirtti. Ayrıca, sadece Antep'te bir hastanede 100’e yakın sağlık çalışanı pozitif çıktığını belirtti.<strong>Sağlık çalışanlarında tükenmişlik ve yorgunluk hali yüksek olduğunu söyleyen Tarla, </strong>“Pandemiyle beraber hekimlerin gözlerinde ifade çok etkileyici. Sistem üzerindeki bu tükenmişlik hali ve yorgunluğu atlatılmadan ikinci dalga ile sağlık sisteminin çökebileceğini iddia etti.Mevcut durumu vatandaşın uyarıları dikkati almadığına yormanın işin kolayına kaçmak olduğunu savunan Tarla, salgın devam ederken normalleşmeye geçilmesiyle vakaların artmasının sürpriz olmadığını söyledi.Gaziantep ve Şanlıurfa’nın en fazla Suriyeli sığınmacı barındıran illerin başında geldiğini hatırlatan Doktor Ayşegül Ateş Tarla, ‘’Haziranda Suriyeli sığınmacılarda da hastalık oranı artı, yatan hastaların yüzde 25 nüfusunun Suriyeli sığınmacı olduğu ifade ediliyor’’ dedi.Saha görüşmelerinde salgının sönümlenmeyeceği, 2021 yılına kadar yüksek tempoyla çalışma halinin devam edeceğini öngörülerinin dile getirildiğini aktaran Gaziantep Tabip Odası Başkanı, hekimler başta olmak üzere sağlık çalışanlarında istifaların artmaya başladığını ileri sürdü.<strong>İkinci dalgada sağlık sistemi çökebilir</strong>“Beş aydır sadece her gün aynı koruma hali ve çalışma disiplini, sağlıkçıların motivasyonu çok etkiledi, yorgunluk ve tükenmişlik hali gelişti. Halkta da bu halin hiç bitmeyeceğine dair bir kabullenme, karamsar bir ruh hali var. Sistem ve siyaset üzerindeki baskı hali hekimlerde tükenmişliğe neden oldu. Psikososyal destek ağı yok, kamu hastaneleri pandemi hastanesi gibi çalıştı, sağlıkta tam normalleşme olmadı, kamu hastanelerinde ek ödemeler yapılmıyor ve bu da ekonomik yıpranmaya neden oluyor. Bu yüzden istifalar çoğaldı, yer değiştirmek isteyenler çok arttı. Sağlık sisteminin her alanında bir tükenmişlik hali var ve bu atlatılmadan ikinci dalga ile sağlık sisteminin çökebilir.''Covid hastalarının tedavisi için algoritmanın değiştiğini hatırlatan Gaziantep Tabip Odası Başkanı, bu yöntemin takibindeki risklere dikkat çekiyor.“20 bin temaslıyı takipte ciddi sorunlar yaşanırken, yeni algoritmada evde ilaç tedavisi verilecek, peki bunun takibi nasıl olacak, kontrol için, yaptırım gücü için güvenlik kuvvetleri mi kullanılacak?’’Şanlıurfa Tabip Odası Başkanı Doktor Osman Yüksekyayla da Şanıurfa’da her gün en az 300 evin karantinaya alındığını söyledi.“<strong>Günde 500'e yakın vaka tespit edildiği Şanıurfa için yeni bir yol haritasına ihtiyaç var”</strong>İldeki hastanelerin covid tedavisine ayrılan bölümlerinin tamamının dolduğunu belirten doktor, kesin olmamakla beraber günde 400-500 arasında vaka tespitinin yapıldığını söyledi.“Yani yaklaşık 600 yatak dolu durumda. Acillerde hasta bir süre bekleyebiliyor, ucu ucuna bir durum var ve bu hızla devam ederse daha fazla hastaneye ihtiyaç olacak. Üstelik daha Kurban bayramının etkilerini de yaşamadık. Grip sezonu da daha başlamadı. Bu hızla da devam ederse ek hastanelere de ihtiyaç olacak. Bakanlık ek yerlerimiz var diyor ama Urfa’da covidli hastalar için yarılan yatakların tamamı doldu.”Haziran öncesinde yaklaşık 40 sağlık çalışanın test sonucunun pozitif çıktığını söyleyen Şanlıurfa Tabip Odası Başkanı, bu rakkamın 400’ yükselmiş olduğunu söyledi.Şanlıurfa’da başka illere çalışmaya giden binlerce mevsimlik tarım işçisi olduğunu hatırlattı ve bu durumun vaka sayısının artmasının bir nedeni olduğunu ifade etti. Normalleşme ile salgının bittiği algısının hakim olduğunu vurgulayan doktor Yüksekyayla, taziye, düğün gibi gelenekler yeniden başladığını, bütün bunların vaka sayılarındaki kaçınılmaz artışa neden olduğunu belirterek, “Belki de Urfa için geniş çaplı bir toplantı yapılmalı, bir yol haritası çizilmeli” dedi.