Coşkuyla kutladık….

Bundan tam 100 yıl önce,  29 Ekim 1923'te Cumhuriyet'in ilanıyla Türk milletinin tarihinde yeni bir devrin kapıları açıldı. Dünyanın en demokratik ve en güzel idare şekli olan cumhuriyet ilan edildi.

1925'ten bu yana "Milli Bayram" olarak kutlanmaya başlanan 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nı her yıl olduğu gibi bu yıl da büyük bir coşku ve heyecan içinde çeşitli etkinlikler düzenlendi.

Türkiye'de "Egemenlik kayıtsız, şartsız milletindir." kuralını devlet yönetimine yerleştiren ve demokrasiyi taçlandıran cumhuriyetin bu sene 100. Yılını coşkuyla ve görkemli etkinliklerle kutladık.   

CUMHURİYET BAYRAMI'NIN ÖNEMİ

Mustafa Kemal Paşa,  zaferden sonra hükümet şeklinin cumhuriyet olacağını söylemişti. 23 Nisan 1920'den beri Türkiye'yi idare eden Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti, millî egemenlik esasına dayanıyordu. Bu, adı konulmamış bir cumhuriyet yönetimiydi. 20 Ocak 1921 tarihli anayasada "Hâkimiyet kayıtsız şartsız milletindir." deniliyordu. Bu, yeni rejimin ilân edilmemiş bir cumhuriyet olduğunu gösteriyordu.

Millî Mücadele'nin zaferle sonuçlanmasında tarihî bir görev yapan birinci dönem TBMM üyeleri, 1 Nisan 1923 tarihinde yeni seçim kararı aldı. Seçimlerin yapılmasından sonra TBMM ikinci dönem çalışmalarına başladı.  23 Nisan 1920'de Türkiye Büyük Millet Meclisi açıldığı sırada yeni Türk devletinin adı henüz konulmamıştı. Hükümet, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti adını taşıyor, meclis başkanı hükümet başkanlığı da yapıyordu. Bu sistem içinde devlet başkanlığı boş görünüyordu.  Dolayısı ile siyasî rejime uygun devlet şeklini bulmak zorunlu hâle gelmişti. Millî Mücadele Dönemi'ndeki, olağanüstü şartların bir ürünü olan meclis hükümeti sistemi de artık işlemez olmuştu. Bu sistemde, Bakanlar Kurulunun her üyesi için ayrı ayrı oylama yapılıyordu. Bu durum ise hükümetin kurulmasını zorlaştırıyordu.

25 Ekim 1923'te hükümetin istifasıyla bir bunalım ortaya çıktı. Bu olay Mustafa Kemal Paşaya, cumhuriyeti ilân etmek için beklediği fırsatı verdi. 28 Ekim 1923 akşamına kadar hükümetin kurulamaması üzerine, Mustafa Kemal Paşa, Çankaya Köşkü'nde arkadaşlarına "Yarın cumhuriyeti ilân edeceğiz." diyerek fikrini açıkladı. O gece İsmet İnönü ile birlikte 1921 Anayasası'nın bazı maddelerini değiştiren kanun tasarısını hazırladı. "Türkiye Devleti'nin hükümet şekli cumhuriyettir." hükmünün yer aldığı tasarı üzerinde TBMM'de yapılan konuşmalardan sonra   29 Ekim 1923  tarihinde "Yaşasın cumhuriyet!" sesleri arasında alkışlarla cumhuriyet ilân edildi. 

Bundan sonra cumhurbaşkanlığı seçimine geçildi. Yapılan gizli oylamada 158 milletvekilinin tamamının oyunu alan Gazi Mustafa Kemal Paşa, TBMM tarafından ilk cumhurbaşkanı seçildi.  Böylece devletin adı ve rejimiyle ilgili tartışmalara son verildi. Devlet başkanlığı konusu çözüme kavuştu. Hükümetin kurulma şekli yeniden düzenlendi. Bu uygulamayla, meclis hükümeti sistemi yerine parlamenter rejime geçilmiş oldu. İlk hükümeti kurmakla İsmet Paşa görevlendirildi. Böylece   Milletimizin tarihinde yeni bir devir açıldı. Ve o günden bugüne tam 100 yıl geçti. Acısıyla tatlısıyla 100 yıl. İnancımız ve temennimiz odur ki, cumhuriyetimiz,   sonsuza kadar aksamadan, sekteye uğramadan  ilelebet devam edecektir. Bundan hiç kimsenin kuşkusu olmasın.

Dolayısı ile milletimizin yapısına en uygun idare şekli olan cumhuriyet rejimine sahip çıkmak ve onu yaşatmak, hepimizin başlıca vatandaşlık görevidir.

Bu duygu ve düşüncelerle başta Cumhuriyetimizin Kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları olmak üzere, cumhuriyetimizin kurulmasında ve yaşatılmasında emeği geçip ahirete göç eden tüm kahramanlarımızı ve aziz şehitlerimizi rahmetle anıyoruz.

Ruhları şad, mekânları cennet olsun.