PEYGAMBERLER DİYARI EĞİL - (İhsan Özdemir'in Yazısı)

Peygamberler diyarı olarak bilinen Diyarbakır’ın Eğil ilçesi. Tarih kokan bir yer. Bir çok uygarlığa ev sahipliği yapmış. Eğil Mağaraları ve Kalesi, Diyarbakır’ın kuzeyinde, Eğil ilçesinde bulunmaktadır. Eğil ilçesine Diyarbakır Elazığ yolunun 32. Kilometresinde bulunan Karahan mevkiinden sağa sapılmak suretiyle gidilir. Uzunluğu 22 kilometreyi bulan yolun sonunda Eğil ilçesine varılır. Elazığ tarafından gelen vatandaşlar organize Sanayi üzerinde yapılan yeni açılan yolla Diyarbakır’a gelmeden gidebilir.

İlçenin girişinde dört kapılı kare şeklinde, üstü tamamen harap olmuş bir kümbet görülür. Bu kümbetin taşları yer yer yıkılmıştır. İlçeye bakan kapısının üzerinde bulunduğu anlaşılan ancak halen yere düşmüş durumda olan kara bir taşın üzerinde iki satırlık bir yazı vardır. Yazının birinci satırında; ‘’Savuşup çıktı Dirahti ömre vasıl’’, ikinci satırında ise, “Nisan… Elmerhum Elmağfur” kelimeleri okunabilmektedir. Bu yazı ve kümbet Nisanoğlu tarihi için önemli bir belgedir. Zira Nisanoğulları’nın Ditarbakır’daki kitabeleri hep Arapça yazıldığı halde bu kitabenin Türkçe yazılması ayrı bir önem taşır. Eğilliler bu lisanla soyca eskiden beri alakalarının olduğunu göstermektedir. Türbenin Nisanoğullarından Ebu Nasır veya Esaduddin beylere ait olabileceği anlaşılmaktadır.

Eğil Kalesinin Dicle Nehri’ne bakan kısmının alt yamaçlarından başlayıp kalenin ortalarına çıkan ve eskiden hamam tüneli olarak kullanıldığı anlaşılan dehliz bugün dahi kullanılabilmektedir. Kaleden Dicle kıyılarına inmek için bu tünelin açılmış olduğu ve kullanıldığı sanılmaktadır. Tünel içindeki merdivenler gayet güzel oyulmuş olup merdivenlerinin bir kısmı aşınmış durumdadır. Bu merdivenler Dicle kıyılarından bakıldığında gayet güzel görünmektedir.

Tarihi önem yanında “Peygamberler Diyarı” olarak da ün yapmış olan Eğil ve çevresinde çok sayıda Peygamber mezarı da bulunur. Bunlardan Harun-i Esfa, Hazret-i Hellak, Hazret-i Elyas ve Zülküfil Peygamberlerin mezarları Eğil’de Hazret-i Haru’un mezarı Haciyan köyündedir.

Bu Peygamberlerin mezarları Dicle kenarında bulunmaktaydı. Burada yapılan Baraj neticesinde bu Peygamberler Mezarı titizlikle yerlerinden alınarak Eğil yüksek tepesinde bulunan Mezarlıklar içinde yapılan muhteşem mekanlara taşındı. Buranın etrafı çok güzel bir şekilde, gelen ziyaretçilerin rahat etmesi için, Cami, oturma yerleri, Kamelyalar, yemek veya kebap pişirmek için ocak yerleri, Tuvalet ve vatandaşın alış veriş yapması için kantin restore edilmiş.

Kısacası Eğil vatandaşların rahatça gidip hem tarihi yerleri gezmeleri hem de ailece dinlenmeleri ve piknik yapmaları için ideal bir yer.