İLK ÜNİVERSİTE DİYARBAKIR’DA KURULACAKTI - (Fahrettin Kanat'ın Yazısı)
- 23-02-2022 08:16
Demokrat Parti iktidara gelir gelmez gündeme gelen, Amerika’daki Nebraska Üniversite’sinin desteğinde ‘’Doğuda bir üniversite kurulması’’ düşüncesi, bir anda tüm bölge illerini harekete geçirdi. Politikacıların ve yerel yönetimlerin desteğinde Erzurum, Van, Elazığ ve Diyarbakır arasında, zaman zaman politik çekişmelere de yansıyan müthiş bir rekabet başladı.
Üniversiteyi kapmak için her ilde sivil toplum örgütleri oluştu. Kurulan sivil toplum örgütleri Ankara’yı etkileyebilmek için bölgede geniş kampanyalar başlattılar.
Bu uğurda Diyarbakır’da kurulan ilk komite Edebiyatçı Prof. Dr. Abdulkadir KARAHAN, Müftü Halil ÖZAYDIN, Gazeteci Tahsin Cahit ÇUBUKÇU, Araştırmacı-Yazar Av. Şevket BEYSANOĞLU, Eğitimci Halil TUTGUT, Eğitimci Kazım Vehbi ORAL, Yük. İnş. Mühendisi Ahmet KETENCİGİL, Av. Cahit GÜRKAŞ, Ankara ve İstanbul’daki üniversitelerde okuyan Diyarbakırlı gençleri temsilen de Behzat EĞİLLİ’den oluştu.
Kurulan bu ilk komite Diyarbakır’ın, tarihi, coğrafi, kültürel ve ekonomik yapısı ile bir üniversiteyi barındırabilecek özelliklere sahip olduğunu kanıtlamak üzere bilimsel çalışmalar yapıyor, raporlar hazırlıyor, bu raporları Cumhurbaşkanına, başbakana, bakanlara, parlamenterlerle ve ilgili akademik kurumlara sunuyordu.
Komite bölgede gezilerde düzenleyerek çevredeki kentlerin desteğini alamaya, bölgenin tüm dinamiklerini harekete geçirerek Diyarbakır lehine Ankara’yı etkileyecek baskı grupları oluşturmaya çabalıyordu.
Komite’nin hazırladığı raporlar ve girişimleri olumlu etki yaptı. 5 Ağustos 1951 Pazar günü Van’dan Diyarbakır’a gelen NEBRASCO Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Lambert başkanlığındaki kurulun olumlu izlenimleri, ardından bakanlar kurulunca da üniversitenin Diyarbakır’a kurulmasının kararlaştırıldığı haberi kentte ve çevrede bayram sevinci yarattı.
Ne var ki kısa süre sonra duyulan bir başka haber bu sevinci üzüntüye dönüştürdü.
Haberde, ‘’Bakanlar kurulu kararının son anda Erzurum ve komşu illerin milletvekillerinin baskısından etkilenen Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ın devreye girmesi ile değiştirildiği ve üniversitenin Erzurum’a alındığı’’belirtiliyordu.
Buradan da anlaşıldığına göre bugüne kadar hiçbir milletvekili Diyarbakır’a sahip çıkmamış, diğer illerdeki vekiller gibi Diyarbakır milletvekilleri bu kadim kent’e sahip çıksaydı şimdi bu kent bu halde olmazdı. Ne diyelim demek ki buda Diyarbakır ve Diyarbakırlıların kaderidir.
