ERGANİ VE BAKIR YATAKLARI - (Fahrettin Kanat'ın Yazısı)

Ergani ismini ilk defa okul sıralarında, coğrafya kitaplarında gördük belledik. Orada zengin bir bakır yatakları vardı, biliyorduk, o yüzdendir ki bugün bile bakır deyince Ergani, Ergani deyince bakır gelir aklımıza. Ama hepsi bu mu? Ergani’nin yukarı Mezopotamya’da önemli bir yerleşim yeri olması, çağlar öncesine uzanan bir yolculuğa çıkarabilir oysa bizi…

Mezopotamya deyince bir kere, bilirsiniz, insanlığın ilk adım sesleri duyulur gibi olur, hayat her yerden önce orada; yeryüzünün iki nehir arasında kalan o bölgesinde, bacalardan duman nasıl yükselirse, öyle yükselmeye başlar. Yerleşik hayatın ilk izleri, taş taş üstüne örülen ilk evler, toprağa bırakılan ilk tohumlar, ilk hasatlar, ilk köyler, ilk kentler… Ergani’ye doğru yol olmak tarih öncesi çağlara adım adım yaklaşmak gibidir işte, Ama o zamanın ruhunu nerede yakalayacağınızı söylemeden önce bugünkü ilçe merkezine bir gezintiye çıkaralım sizi..

Makam Dağının Eteğinde… Makam Dağı’nın yamacında, Dicle Nehri’nin yakınında kurulmuştur Ergani ama ne dağ öylesine bir dağdır ne de nehir sıradan bir nehir… Dağ adını orada uzun yıllar kaldığına inanılan Zülkifil Peygamber’den alır. Üzerinde b ulunan zaviyenin ne zaman, kimin tarafından yaptırıldığı bilinmese de, 1518 tarihli Tahrir defterlerinde vakıf kaydına rastlanması, Osmanlı öncesi döneme işaret eder. Diyarbakır Salnamelerinde de Zülkifil Peygamber’in makamının Ergani’de yer aldığından ve bu makamın ‘müzeyyen bir surette tamir ve teşrif Edildiği’nden bahsedilir.

2008 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğünce restore edilen zaviyede küçük bir mescit de vardır. Bugün yöre halkının Kuran’da adı ‘’sabreden kişiler’’ arasında geçen bir Peygambere yakın olmanın verdiği uhrevi duygularla ziyaret ettiği Makam Dağı, Ergani’ye bin beş yüz metre yukarıdan bakabileceğiniz bir temaşa tepesidir aynı zamanda. Orada, günlük hayatın karmaşasından sıyrılabilir, bir köşede tefekküre dalabilir ya da aşağıda uzanan berkli toprakları ve geçmişten bu yana nice isimlerle anılarak bu güne ulaşmış Ergani’yi kuş bakışı izleyebilirdiniz.