ÖZ DİYARBAKIR HABER - “DERDİMİZ DİYARBEKİR” Sloganı ile 2 yıl önce 6 kişi ile İstanbul’da kurulan ve üye sayısı 80 ‘i geçen DİVEG, 8’nci buluşmasını İstanbul Adile Sultan Yalısı Öğretmenevinde yoğun bir gündemle gerçekleştirdi.
Toplantıya DİVEG Başkanı İrfan Rıza Yazıcıoğlu, üyelerden İbrahim Yavuz, Haldun Mehmet Özbak, Bedri Yorulmaz, Ender Ercan, Cüneyt Erdoğan, Ali Çelik, Zeki Mennan, Mehmet Vefik Yazıcıoğlu, Muhammed Tekin, Hakan Hakeri, Şefik Korkusuz, İbrahim Halil Keresteci, A. Kadir Ükisten, Ataman Aydın, Ertuğrul Özgörüş, Tansu Çınar, Necmi Sınanmış, İsmet Koca, Afak Mazlumoğlu, Mehmet Arı, Şaban Alpaydın, Haşmet Gökdere, Oktay Bayar, Abdülkadir Ekin, Şefik Akan, A.Vahit Kaya, Şıh Mehmet Kavillioğlu, Arif Emre Ekin ve çok sayıda konuklar katıldı.
Başkan Yazıcıoğlu açılış konuşmasında, iki yıl zarfında yapılan çalışmaları anlatması ile toplantı başladı.
Öncelikle bugüne kadar konuk ettikleri konuşmacılarının isimlerini şöyle sıraladı;
1- DTSO Başkanı Mehmet Kaya
2- Türkiye Jokey Kulübü eski başkanı Yasin Ekinci
3- Çüngüş Belediye Başkanı Ali Suat Akmeşe
4- Prof. Dr. Kenan Haspolat
5- Türkiye Yatırım ve Kalkınma Bankası Genel Müdürü İbrahim Öztop
6- Sanatçı Kubilay Dökmetaş.
Yazıcıoğlu yaptığı konuşmada, Ali Emiri Kütüphanesi için yapılan çalışmaları
TIME dergisinin görülmesi gereken 100 yer içine aldığı, Diyarbakır Kültür Treninin ortaya çıkış öyküsü ve bu konuda yaptıkları çalışmaları,
Eğil Kaymakamlığının yaptığı okuma odaları çalışmasına 11 oda yapımı ve 1500 kitapla katıldıklarını,
Diyarbakır Said Paşa Ortaokulu kütüphanesine 2525 kitapla destek olduklarını,
Hamidiye Saatli çeşmesi yapımı çalışmalarını,
Sosyal medya platformları instagram ve facebook takipçi sayıları ve paylaşım çeşitliliğini,
Karpuz suyu ve kavun suyu satışı için yaptıkları öneri ve çalışmaları,
Yeni atanan İl Tarım Müdürü ile Diyarbakır ilimizde Badem yetiştiriciliği konusunda destek ve teşvik birlikteliği sağlama konusunun ele alındığını belirtti.
Yazıcıoğlu, ‘Diyarbakır eskiden bir badem üretim havzasıydı. Şimdi bu özelliğini kaybetti. Amerika ve İspanya' dan badem ithal ediyoruz. Şehrimizde bu ürünün yeniden üretilmesi için daha önce hazırlamış olduğu badem üretimi teşvik projesi kapsamında Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nezdinde yeniden girişimde bulunulması gerektiğini söyledi.
Yazıcıoğlu, DİVEG olarak yapılan çalışmaları ana başlıklarla hatırlattı:
Geleneksel el sanatları :
Tarihi İpek yolu üzerinde bir geçiş ve ticaret merkezi konumunda bulunan Şehrimizde ipek, kuyum, el sanatları, geleneksel tekstil/dokuma ürünleri, taş işçiliği, metal el sanatları, keçecilik, ahşap el sanatları vb. gibi bir çok sanat mesleği bulunmaktaydı.
Bu meslek ve becerileri muhafaza etmek ve genç nesillere aktarmak için yeniden işlevsel olarak yaşatılması ve özendirilmesi gerekmektedir.
Tarihi şehir dokusu'nun/yapısı'nın korunması :
M.Ö 2300 yılından beri bir yerleşim yeri olduğu tarihi kaynaklarda belirtilen ve şu anda en az 4323 yaşında olan Diyarbakır tarihi Sur içi yerleşimi sadece bizler için değerli değil, ülkemiz ve tüm Dünya için de tıpkı bir gözbebeği gibi korunup, saklanması gereken paha biçilmez bir mücevherdir.
Suriçi tarihi şehir dokusu Sit alanı ilan edilmeli, koruma altına alınmalı, izinsiz çivi dahi çakılmamalıdır.
Sur içinde trafik akışı kurallara bağlanmalı, ağır tonajlı, tehlikeli madde taşıyan, araç geçişine izin verilmemelidir.
Sur içinde yaya trafiğine ağırlık verilmeli, ticaret erbabının ihtiyacı için kurallara bağlı kalarak yardımcı olunmalıdır.
Turizm amaçlı elektrikli geleneksel faytonlar kullanılabilir.
Sur içi izinli restorasyon çalışmalarında orijinaline bağlı kalarak Karacadağ bazalt taşı kullanılmalıdır.
Sur içinde kalan mahalleler sırayla restorasyon yapılarak kayıtlanmalı ve koruma altına alınmalıdır.
Diyarbakır'ın ilçeleri de tarihi Sur içi gibi aynı önem ve değeri taşıyan özellikleri barındırmaktadır.
O nedenle tüm çalışmalardaki bakış açısıyla bu kadim ilçeler de aynı kategoride ele alınarak değerlendirilmelidir. Kültür ve varlıkları koruma altına alınarak yaşatılması sağlanmalıdır.
Eski şehir'in tarihi ve kültürel değerlerinin yaşatılması
Bir şehrin tarihi sadece tarihçiler tarafından yazılamaz, yazılsa da anlaşılamaz. O kentte yaşayan ve kuşaktan kuşağa aktarılan söz, deyim, lehçe, ağız, gelenek, görenek, davranış biçimi, sosyal ilişkiler o kentin sosyal tarihinin özeti ve/veya kümülatif toplamıdır. O nedenle yaşayan Diyarbakır kültürü ile yetişmiş büyüklerimizin bu birikimlerini anlatmaları, yazılı ifade etmeleri teşvik edilmeli, genç kuşaklara aktarmaları için genç kuşaklarla buluşmaları sağlanmalıdır. Berat BERAN Bey'in kitabı güzel bir örnektir, ancak sayıları çoğaltmak gereklidir. Yerel yazılı görsel medya, Üniversite, Okullar, bu konuda farkındalık oluşturmak için gayret etmelidir.
Geleneksel el sanatları teşvik edilmeli, yaşaması için ekonomik değer oluşturmasına dikkat edilmelidir.
Gastronomi :
Dünya'da trend olan ve yüksek ekonomik değer üretme kapasitesi taşıyan bu konuda Diyarbakır çok önemli avantajlara sahiptir.
Tanıtım, organizasyon, gastronomi okulları ve kurumsal markalaşma imkânı sağlandığı takdirde bu alanda da Dünya çapında bir marka Şehir olma potansiyeli çok yüksektir.
Çünkü Diyarbakır insanı genlerine işlemiş misafirperver kültür geleneğine sahip olup, günümüzde de aynı değeri devam ettirmektedir.
Dünya'da bu konukseverlik davranışıyla rekabet edebilecek düzeyde olan başka bir yere henüz rastlayamadık.
Keklik Üretim Merkezi Kurulması
Dicle Üniversitesi Veteriner Fakültesi tarafından Tarım Bakanlığı desteği ile bir ‘Keklik Üretim Merkezi’ kurulmalıdır.
Bugday "süne zararlısı" ve "kene"lerle biyolojik mücadele kapsamında önemli yeri olan keklik üretimi teşvik edilmelidir.
Konya Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi'nin mevcut projesi şehrimiz için örnek alınarak bu çalışma yürütülmelidir.’ Dedi.
Yazıcıoğlu’ndan sonra eski Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Kültür Dairesi Başkanı ve Rami Kütüphanesi Müdürü Ali Çelik oldu. Çelik öncelikle böyle nezih bir guruba hitap etmek ve sizlerle beraber olmak benim için son derece onur verici diyerek 2.5 yıl Diyarbakır Büyükşehir Belediyesinde yaptığı kültürel ve sanatsal çalışmalarını anlattı. Diyarbakır’ın bir şehir değilde Kent olduğunu ve bölgedeki ve ülke genelindeki yeri ve konumunu anlatarak her zaman göz önünde, büyük şairler, edipler, sanatçılar ve bilim adamları yetiştiren bir merkez olduğunu belirtti.
Daha sonra DİVEG üyesi Dr. Zeki Mennan Diyarbakır karpuzunun tarihçesi, üretimi, faydaları, reklam ve tanıtımı, festivaller, yurtiçi ve yurtdışı ticareti, çeşitliliği, karpuz suyu, reçeli ve ürünleri , boranhaneler, güvercin gübresi, konusunda konuşma yaptı .
Ardından DİVEG üyesi yazar M. Şefik Korkusuz sur içinde surların içinden ve surların dışından yerli ve yabancı ziyaretçilere hizmet verecek şehir içi turistik tramvay yapımının gerekliliği ve güzergahı ile sur içindeki çarpık kentleşme ve tehlike arz eden çok katlı yığma binaların yıkılıp yerlerine Diyarbakır bazalt taşı ile aslına ve mimariye uygun eski Diyarbakır evlerinin yapılması gerektiğini uzun uzun anlattı.
Son olarak DİVEG Üyesi Mimar Cüneyt Erdoğan 1999 ve 6 Şubat 2023 depremlerinin Diyarbakır’a yansımaları konusunda uzun bir konuşma yaptı ve öncelikle Diyarbakır’da Yenişehir ve Bağlar ilçelerinde olası bir depremde tehlike arz edecek binaların hızla kentsel dönüşüme sokulup, düzenli bir planlama ile yenilerinin inşa edilmesi gerektiğini ve bunu Diyarbakır, Güneydoğu ve ülke genelinde yaygınlaştırılması ile hızlı bir kentsel dönüşümün başlatılması gerektiğini ve bunun DİVEG tarafından gerekli mercilere rapor olarak sunulmasının önemini anlattı .
Son olarak, DİVEG Başkanı İrfan Rıza Yazıcıoğlu’nun kapanış konuşmasının ardından, tüm katılımcılar tarafından hatıra fotoğrafı çekildi. Ve Mayıs ayında tekrar buluşma temennisi ile toplantı sona erdi.
