DEM Parti İstanbul Milletvekili Cengiz Çiçek, moto kuryelerin çalışma şartlarının iyileştirilmesine yönelik bir kanun teklifi verdi.
Moto kuryeliğin dijital ekonomi ve e-ticaretin hızla yaygınlaşmasıyla birlikte on binlerce işçi için temel bir geçim kaynağı haline geldiğini hatırlatan Çiçek, bu durumun aşırı sömürüye dayalı, kuralsız ve güvencesiz bir çalışma düzenini dayattığını ifade etti.
Çiçek, özellikle pandemi sürecinde moto kuryelerin emeğinin kritik hale geldiğini ancak haklarının görmezden gelindiğini belirterek, “Mevcut düzenlemelere göre moto kuryelik ‘Tehlikeli’ meslek grubunda yer almaktadır. Oysa yüksek ölüm oranları, meslek hastalıkları ve ağır çalışma koşulları nedeniyle ‘Çok Tehlikeli Meslekler’ kapsamına alınmalıdır” dedi.
Kurye Hakları Derneği’nin raporlarına dikkat çeken Çiçek, “2022'de en az 58, 2023’te en az 68, 2024’te ise en az 63 moto kurye hayatını kaybetmiştir. Bu veriler yalnızca basına yansıyan ve sendikalar ile meslek örgütleri tarafından kaydedilen vakaları kapsamaktadır. Gerçek can kaybının çok daha yüksek olduğu açıktır” ifadelerine yer verdi.
Çiçek, moto kuryelerin yalnızca trafik kazalarıyla değil, aynı zamanda kas-iskelet rahatsızlıkları, omurga problemleri, kronik yorgunluk ve psikolojik stres gibi ciddi sağlık sorunlarıyla da mücadele ettiğini vurguladı. “Ancak yürürlükteki düzenlemeler, bu meslek grubunun sağlık ve güvenlik haklarını koruma altına almaktan uzaktır” dedi.
Çalışma koşullarına dair esnaf kurye modeline de değinen Çiçek, “Bağımsız çalışan gibi gösterilen kuryeler, gerçekte işverenin belirlediği çalışma saatleri, güzergâhlar ve kurallar dahilinde çalışmak zorunda bırakılmaktadır. Hız dayatmaları, sipariş yetiştirme baskısı ve müşteri puanlama sistemleri, kuryeleri trafik kurallarını ihlal etmeye zorlamaktadır. Bu da iş kazalarını bireysel hata olmaktan çıkarıp sistematik bir iş cinayetine dönüştürmektedir. İşçi hakları gasp edilerek hukuki güvenceden yoksun bırakılan bu sistem, modern sömürünün en ağır biçimlerinden biri haline gelmiş ve güvencesiz çalıştırmayı daha da derinleştirmiştir” ifadelerini kullandı.
Kanun teklifinde öne çıkan düzenlemeler şöyle:
Moto kuryeliğin ‘Çok Tehlikeli Meslekler’ kapsamına alınması | Yüksek ölüm oranları ve ağır çalışma koşulları göz önüne alınarak, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin artırılması hedeflenmektedir.
Koruyucu ekipmanlardan Özel Tüketim Vergisi’nin kaldırılması | Kuryelerin güvenliği için hayati öneme sahip ekipmanlara erişimini kolaylaştırmak amaçlanmaktadır.
Olumsuz hava koşullarında moto kuryelerin ücretli izinli sayılması | Valiliklerin tatil kararı aldığı durumlarda, kuryelerin de zorunlu ücretli izinli sayılmaları amaçlanmıştır.
Mesleki yeterlilik belgesinin zorunlu tutulması ve ücretsiz sağlanması | Mesleki becerilerin artırılması, iş kazalarının önlenmesi ve sektördeki standartların yükseltilmesi amaçlanmıştır. Moto kuryelerin trafikteki güvenliğini artırmak amacıyla bariyer sistemlerinin motorcu dostu hale getirilmesi. Yol güvenliğini artırarak kazaların ve can kayıplarının azaltılması hedeflenmiştir.
