Her 5 çocuktan 1’i artık anadilini konuşamıyor

özDiyarbakır – Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi, 28 Ocak - 11 Şubat 2025 tarihleri arasında 22 kentte gerçekleştirdiği anket çalışmasıyla Türkiye’de Türkçe dışındaki anadillerin kullanım düzeyi ve bu dillere ilişkin eğilimleri inceledi. 1285 katılımcının yanıtladığı anket, anadillerin giderek daha az konuşulduğunu ve genç kuşakların anadil öğrenme oranlarının hızla düştüğünü ortaya koydu. Araştırmaya göre 11 yaş altındaki çocukların yalnızca %20’si anadilini sıklıkla konuşuyor. Katılımcıların % 45,1’i hanelerinde anadillerini her zaman konuştuğunu belirtirken, %32,1’i ara sıra, %9,2’si nadiren, %13,6’sı ise hiç konuşmadığını ifade etti. Sokakta ve sosyal hayatta anadilini kullananların oranı ise yalnızca %32,2 olarak tespit edildi.

Araştırmada, anadilini konuşamayan bireylerin nedenleri de sorgulandı. Katılımcıların %29’u aile içinde konuşulmadığı için anadilini öğrenemediğini, %17,6’sı çevresinde sadece Türkçe konuşulduğu için bu dili kullanamadığını belirtti. Anadillerin geleceği konusunda ise katılımcıların %97,7’si korunması ve geliştirilmesi gerektiğini vurgularken, %97,8’i anadilinde eğitim hakkı talep etti.

Anadilinde eğitimin olmaması (%46,5), baskı ve asimilasyon politikaları (%19,6), yasal statünün olmaması (%15,1) ve ailelerin çocuklarıyla Türkçe konuşması (%14,4) anadillerin varlığını sürdürebilmesi önündeki en büyük tehditler olarak öne çıktı. Katılımcılar, bu dillerin yaşatılması için en önemli çözüm olarak %31,8 oranında anadilinin eğitim dili olması gerektiğini, %30,4 oranında yasal ve anayasal güvenceye kavuşturulmasını ve %26,6 oranında resmi dil olarak kabul edilmesini önerdi.

Araştırma sonuçları, anadillerin yaşatılabilmesi için ailelerin bilinçlendirilmesi, eğitime entegre edilmesi ve yasal düzenlemelerle korunması gerektiğini gözler önüne serdi. Anadillerin yok olmaması için ciddi sosyal ve hukuki önlemler alınması kaçınılmaz görünüyor