Pandemi döneminin en yaygın kullanılan Covid-19 aşılarından biri olan AstraZeneca'nın Covishield aşısıyla ilgili yıllar sonra dikkat çekici bir gelişme yaşandı.
Pandemi döneminin en yaygın kullanılan Covid-19 aşılarından biri olan AstraZeneca'nın Covishield aşısıyla ilgili yıllar sonra dikkat çekici bir gelişme yaşandı.
İngiltere merkezli ilaç devi AstraZeneca, dünya genelinde milyonlarca kişiye uygulanan aşılarının nadir de olsa ciddi bir yan etkiye yol açabileceğini ilk kez açıkça kabul etti.
Mahkemeye Sunulan Belgeler İle Ortaya Çıktı
İngiliz gazetesi The Telegraph’ın haberine göre, AstraZeneca, İngiltere’de açılan bir toplu dava sürecinde mahkemeye sunduğu belgelerde, aşının "çok nadir durumlarda" Trombositopeni Sendromu ile Tromboza (TTS) yol açabileceğini belirtti. Bu durum, aşı sonrası bazı bireylerde kan pıhtılaşması ve düşük trombosit seviyeleri gibi ciddi sağlık problemleri yaşanmasına neden olabiliyor.
AstraZeneca, 2023 yılında yaptığı açıklamalarda bu bağlantıyı reddetse de, Şubat 2024'te mahkemeye ilettiği belgelerde şu ifadeye yer verdi:
“AZ aşısının çok nadir durumlarda TTS'ye neden olabileceği kabul edilmektedir. Nedensel mekanizma tam olarak bilinmemektedir. Ayrıca TTS, herhangi bir aşının yokluğunda da ortaya çıkabilir. Her bir vakada nedensellik, uzman görüşüne dayalı bir konu olacaktır.”
Dava Süreci ve Tazminat Talebi
İngiltere'de açılan toplu davada, Covishield aşısının onlarca insanda ciddi sağlık sorunlarına ve bazı durumlarda ölüme neden olduğu iddia ediliyor. Yaklaşık 50 mağdur ve aileleri, AstraZeneca'dan toplamda 100 milyon sterline kadar tazminat talep ediyor.
Mağdurlardan biri, aşının kendisinde kalıcı beyin hasarına yol açtığını iddia ederken, başka vakalarda aşı sonrası gelişen pıhtılaşma nedeniyle yaşamını yitiren bireylerin aileleri de davaya müdahil oldu.
Covishield Aşısı ve Küresel Kullanımı
Covishield, Oxford Üniversitesi ile AstraZeneca iş birliğiyle geliştirildi ve Hindistan Serum Enstitüsü tarafından üretildi. Aşı, İngiltere ve Hindistan başta olmak üzere 150'den fazla ülkede acil kullanım onayı alarak yaygın biçimde uygulandı.
Pandemi sırasında yapılan bilimsel araştırmalar, aşının Covid-19’a karşı koruma oranını %60 ila %80 arasında gösterdi. Ancak zamanla, bazı bireylerde ciddi yan etkilerin görüldüğüne dair raporlar da kamuoyuna yansımaya başladı.
Dünya Sağlık Örgütü de Yan Etkiyi Kabul Etti
AstraZeneca’nın mahkemeye sunduğu bu itiraf, uluslararası sağlık kuruluşlarının da dikkatini çekti. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), daha önce yaptığı değerlendirmelerde, AstraZeneca aşısının insan sağlığı açısından nadir fakat ciddi riskler taşıyabileceğini ifade etmişti. WHO, TTS'nin aşılamayla olası ilişkisine dikkat çekmiş, ancak genel fayda-risk dengesinin aşının kullanılmasını haklı çıkardığını savunmuştu.
Halk Sağlığı Açısından Ne Anlama Geliyor?
Bu gelişme, pandemi boyunca aşılanmış milyonlarca insanı endişelendirse de, uzmanlar TTS’nin son derece nadir görüldüğünü ve aşının halk sağlığına olan katkısının hâlâ büyük olduğunu vurguluyor. Ancak, aşının neden bazı bireylerde bu yan etkiye yol açtığını belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyuluyor.
Sonuç ve Geleceğe Yönelik Adımlar
AstraZeneca’nın bu açıklaması, olası tazminat davalarının önünü açarken, ilaç şirketlerinin uzun vadeli şeffaflık politikaları konusunda da yeni tartışmalara neden oldu. Aşı geliştirme sürecinde karşılaşılan zorluklar ve acil kullanım onayları, bu tür durumların daha dikkatli değerlendirilmesi gerektiğini bir kez daha gözler önüne serdi.
Önümüzdeki aylarda AstraZeneca aleyhine açılan davaların nasıl sonuçlanacağı ve bu kararların diğer aşı üreticilerine nasıl yansıyacağı merak konusu.