İki yazı yayınladık, konu başlığı altında: Şehri Tanıtan Kitaplar. Bu iki yazıda, üç farklı eserden sadece Diyarbakır’a dair birkaç sayfa tutan metinde hangi yanlışlıkların yapıldığını göz önüne serdik, adı geçen kaynakların sayfa sayılarıyla, yayınevleriyle, basım tarihleriyle.Dicle Nehri’nin Diyarbakır’ın yanı başında aktığını, On Gözlü Köprüden süzülerek geçtiğini, EsfelBahçeleri’nin Dicle ile hayat bulduğunu söylememize gerek yok, bu şehirde doğan ve büyüyen biri olarak. Yalnız, bilmeyen için, nehrin ismini öğrenmek oldukça zor bir durum değildir. En azından şehir ile ilgili bir kitap ya da genel haritada Türkiye’nin belli başlı nehirleri aranırsa Dicle, hemen göze çarpacaktır, orta sıralarda.Siz Dicle Nehri’ne Fırat Nehri diyeceksiniz…Siz, EsfelBahçeleri’ne, “Yayla” diyeceksiniz…İki milyonu aşkın bir nüfusa sahip insan ne diyecek, buna?Bu şehrin artık üniversiteleri vardır.Bu şehri tanımak ve tanıtmak amaçlı kurulan birçok vakfı ve derneği vardır.Bu şehrin milletvekilleri vardır, bakanlık yapmış olanları az değil.Bu şehrin eli kalem tutan yazarları bulunmaktadır.Merak etmeyin, kimsenin ruhu duymaz, bu yanlışlığı, yanlışlıkları. İsterseniz Mısır’da halen akan Nehir olan Nil’i Diyarbakır’ın yanından süzülerek gittiğini yazın. Bu millet okumuyor, bakmıyor.İki gezi kitabına bakınca bu hataları görmüş olmamız karşısındaki tepkiyi, milletvekili göstermez, çünkü kendisine ulaşamazsınız. Bakan’a ulaşmak oldukça zor.STK-STÖ, hala son harfine karar veremediğimiz dernekler-vakıflar ile ilgili bir durum değildir, Fırat Nehri’nin “Dicle Nehri” yerine gösterilmesi. Hatta” Malabadî Köprüsü, Batman il olmadan önce Siirt sınırlarındaydı.” denilse bu da önemli değil. “Ne olacak, köprü yerinde duruyor, Nehir olduğu gibi akıyor.” şeklinde bir açıklamayla karşı karşıya kalırsanız, dut yemiş bülbüle dönersiniz.“Dicle Nehri” yerine “Fırat Nehri” dersiniz bir şey olmayacak…Bakarsınız, “Bu kadar kusur kadı kızında da bulunur.” der, birisi. “Çok mu önemlidir, ele aldığınız konu?” der, bizi tenkide kalkışan çıkar, en olmadık bir yerlerden belki uslu durmamız için girişimler başlatılır…Şehrin hemen yanı başında, kalesinin sur eteklerinden nehre uzayan genişlikteki ağaçlardan ve sebze ekili alana, “Yayla” dersiniz, kimsenin ruhu duymayacak…Siz Malabadî Köprüsü’nün Batman’da olduğunu yazanlara ses çıkartmasanız, bu yanlışlıkla neler olabilir.Bir sınavda çıkan sorunun doğru cevap şıkkı, “Batman” olur. “Bu şık, yanlıştır, doğrusu Diyarbakır’dır.” diye düşünürseniz, yanlışlığın üstüne bir yanlış daha eklersiniz. Bu suali ve benzeri sualleri soran Hazret, bu tarz kitaplardan ya da sanal ortamdan bilgisini almışsa, ilim deryasındaki gıdasını taam etmiş ise, size kaynak gösterecektir: “Aha kitaplarda böyle yazıyor. Bir köprü için Güneydoğu’ya mı gideyim!..Evet, sınavda bu soru sorulacak ve soru iptal edilecektir. Bu sorunun yanlış sorulması, sınava giren adayların geleceğini de etkileyecektir. Her ne kadar iptal edilmesi, gözle görülür bir olumsuzluk ortaya çıkartmıyorsa, sorunun doğru cevabı, “Diyarbakır” olsaydı, doğru bilenlerin sınavı kazanmaları söz konusuydu.Şehir Araştırmaları Merkezi konusunda, bu iki emsal, okuyanın hayatında ne gibi değişiklikler yapabileceğine siz karar verin. Soru Hazırlama Komisyonları, kültür sorularını hazırlarken, okudukları eserlerden, sanal ortamdan yararlanır. Allah muhafaza, yarın bir kişi, “Diyarbakır Kalesi’nin yanı başından geçen nehir, aşağıdakilerden hangisidir?” diye bir sual etse, cevabını “Dicle Nehri” olarak verenler, hayatlarını kör-topal bilgi karşısında belki bir daha düzeltemeyecek derecede karartırlar. İsterlerse soru iptal edilsin, bu hatadan dönülsün. Bu, mevcut rezaletin böyle perdeyle ört-bas edilme yoluyla ortadan kaldırılmasına zemin hazırlamaz. Bir kere bu yanlış bilgi, yazılı kaynaklarda yer almıştır ve biz, 2014 senesinde yaşamaktayız. Bu ve buna benzer bilgiler, son on senede daha bir artmıştır, bilgi-teknoloji gelişimi yalanlarına ne denli sık başvursak bile, manzara ortadadır: “Fırat Nehri Diyarbakır Kalesinin yanından akar ve Malabadî Köprüsü Batman’dadır.” (DEVAMI YARIN)