?>

KAYBOLAN GÜZELLİKLER - (Fahrettin Kanat'n Yazısı)

Fahrettin KANAT

3 yıl önce

İşte bu benim şehrim neler çekmiş neler, yıktılar viran ettiler bu güzelim şehri.1950’li yılların sonlarına doğru, önce bağlardan başladı çarpık kentleşme. Burada ucuz fiyatla satılan arsalarda hızlı ve kontrolsüz bir gecekondulaşma sürdü. Bu arada kent içinde de gelişigüzel yapılaşma arttı. 1960 Askeri ihtilal sonrasında bir süre Belediye Başkan Vekilliği yapan Felat Cemiloğlu döneminde alınan bir Encümen kararıyla kentin sur içinin tümüne dokunulmazlık kazandırılmasına çalışıldı. Karar göre sur için de kesinlikle kimseye inşaat izni verilmeyecekti. Hatta kimsenin eski yapıların görünüşünü bozacak bir değişiklik yapmasına da..Bu sayede sur içindeki tarihi yapılar korunacak, kurtarılacaktı. Olmadı. Sonraki yıllarda, kente çevre köy ve ilçelerden hızlanan göç yüzünden bu karar uygulanamaz oldu. İşin içine politik hesaplar, rantiyeciler girince kentin dokusu iyice bozuldu. Özellikle 1970’li ve 1980’li yıllar ve sonrasında, Diyarbakır’ın hemen tüm mahallelerine üşüşen çoğu Cahil, yap-satçı müteahhitler tarihi kenti perişan ettiler. Büyük ailelerin çoğunun sur dışında oluşan modern Yeni Şehir semtine taşınmaları, bir bölümünün de kenti terk edip, batı illerine göç etmeleri sonucu, el değiştiren avlulu, eyvanlı, havuzlu, bahçeli konakların, evlerin çoğu, birkaç daire uğruna yıktırılıp yerine çok katlı yığma beton bilar dikildi. Sokaklar daraltıldı. Temel kazıları sırasında kentin tarihi kanalları, su şebekeleri tahrip edildi. Bitişik nizam yükselen beton bloklar sokakların hem güneşini hem nefesini kesti. Şimdilerde sokakların çoğu ışıksız, havasız, pislik içinde..Eski konakların, evlerin çoğu yok bugün. Bir zamanlar Arabistan’dan yorgun dönen bir alay askerin barınabildiği büyüklükte, Dağkapı’daki Gevranilere ait konak (Eski Park Oteli), Suakar Hamamı çirkin birer pasaja dönüştürüldü. Tarihi Vahapağa Hamamı içten içe yıktırılıp dükkan yapıldı. Ulucami, Fatihpaşa, Hüsrevpaşa, Melikahmet mahalleleri ve çevrelerindeki bey konaklarının çoğu yıktırılıp, yerlerine yığma beton apartman dikildi.Behrampaşa ve Hoca Ahmet (Ayni minare) camileri çevresindeki Cemil Paşa’nın, İskenderpaşa Camii yakınındaki İskender Paşa Konakları, Müslüman ve Ermeni evlerinin çoğu yıkılmak üzere, yıkılanların yerine oto parklar oluştu.Sur içinde hendek olayları nedeniyle yıkılan evlerin yerlerine yeni villalar yapılarak buradaki tarihi bazı evler koruma altına alındı, İskenderpaşa Konağı şimdilerde kiraya verilerek kafe olarak işletmeye verildi. Eski Diyarbakır’dan şimdilerde bir tek eser görmek mümkün değil, viran ettiler seni Kadim kent Diyarbakır. 
YAZARIN DİĞER YAZILARI