(ÖZ DİYARBAKIR HABER)
Jan BELEK - Dört, beş milyon Suriyeliye 11 yıldır ev sahipliği yapan Türkiye’de yabancılara karşı artan ırkçı söylem ve saldırılar halen devam ediyor.
Seçim yarışının kızıştığı bu günlerde hem muhalefet hem de iktidar seçim kampanyalarında seçmenlerine mültecileri geri gönderme vaatleri veriyor.
Peki, siyasi arenada sık sık gündeme gelerek siyasi bir propagandaya dönüşen bu söylem Suriyeliler tarafından nasıl karşılanıyor?
4 – 5 milyon Suriyeliyi bir kerede Türkiye’den göndermek mümkün mü? Suriyelilerin Türkiye’deki statüleri ne, bu ve benzeri soruları Diyarbakır Barosu Mülteci Komisyonu başkanı Av. Ahmet Mullamuhamede sorduk.
Suriyelileri geri gönderme söylemi Suriyeliler tarafından nasıl karşılanıyor?
“Açıkçası mülteci kesimi Türkiye deki seçimlerden, bizimde duyduğumuz kadarıyla endişeli.
Maalesef hem İktidar hem de muhalefet, her iki tarafta mültecileri seçim kampanyalarına da siyasi propaganda olarak kullanıyor. Mültecilerin Türkiye’deki konumunu ele almak lazım, yani acaba bu insanlar Türkiye’ye çok mu fazla bir faturaya mal olmuştur, ya da Türkiye’nin imkânlarını çok fazlamı tüketmektedir, böyle bir algı söz konusudur.
Geri göndermek Hukuki aykırılık teşkil ediyor ve insani değil
Afganistan’dan gelen mülteciler de bir savaştan kaçmıştır, Suriye’den gelen mülteciler de savaştan kaçmıştır, İran’dan gelenler de ağır insan hakları ihlallerine maruz kaldıkları için gelmiştir, yani bu insanlar Türkiye’ye keyiflerinden gelmemiştir, net bir insan hakları ihlaline maruz kaldıkları için ülkemize sığınmışlar.
Şimdi mültecileri geri göndereceğiz söylemini seçimlerde bir vaatmiş gibi kullanmak uluslararası kanunlara aykırı bir şeydir. Aynı zamanda Türkiye’nin imzacı olduğu birçok uluslararası antlaşma ve anlaşmalarda bile bu söz konusu olamaz, mültecileri bir aletmiş gibi seçim kampanyalarında kullanmak hukuki olarak aykırılık teşkil etmektedir, aynı zamanda insani olarak düşündüğümüzde de insani olmadığı kanaatindeyiz.”
Suriyelilerin Türkiye’deki Statüleri nedir?
“Türkiye’de bulunan Suriyeliler geçici koruma statüsü altındalar, bu statü 2014 ten bu yana Suriyelilere verilen bir statüdür, bu statü gereği eğitim ve sağlık haklarından yararlanabilmekteler aynı zamanda bir ikametgâh tezkeresi de ellerindedir. Fakat Suriyeliler daha önce Türkiye ile Suriye arasında yapılan anlaşmalardan kaynaklı olarak Tapu sahibi olamıyorlar.
Bu insanların Suriye’deki siyasi statüleri nedir, haklarından herhangi bir ceza verilmiş mi sonuçta bir kısmı muhaliftir Suriye’de, biz de Suriye’deki muhaliflerin nelere maruz kaldıklarını çok iyi biliyoruz, bir araştırma yapmak gerekiyor böyle bir karar almadan önce.”
Diyarbakır’da Kaç Kayıtsız Göçmen Var?
“Göç idaresinde yaklaşık iki yıldır göçmen kaydı alınmıyor. Durdurma gerekçeleri de idari ve siyasi olduğu söyleniyor, kayda alınmayan göçmenler kayıtsız göçmen olarak ülkede yaşamaktadır net bir sayı söylemek mümkün değil ancak her ilde neredeyse bin beş yüz, 2 bin civarında kayıtsız göçmen bulunuyor. Şuan Diyarbakır’da 25 – 30 bin civarında kayıtlı Suriyeli Mülteci bulunuyor. Vatandaş olamayan bir sürü insan var, onlar bu söylemlerden son derece endişe duymaktalar, nereye gönderileceklerini bilmiyorlar çoğunun Suriye’de problemleri söz konusudur.”
Sorularımızı cevaplayan Diyarbakır Barosu Mülteci Komisyonu Başkanı Av. Ahmet Mullamuhamed son olarak şunları söyledi:
“Suriye rejimi bir savaş başlatmıştı ve hala savaş devam etmekte, dolayısı ile bu insanlar oraya döndüklerinde kesinlikle rejimle karşılaşacaklar, orada nelerin ortaya çıkabileceği belli değil, ben şahsen endişeliyim.
Suriye’de bir savaş ortaya çıkmıştır, bu savaşı destekleyenler olmuş, desteklemeyen insanlar olmuş, bu savaşın kurbanı olan insanlar olmuş, bir veri tabanı da söz konusudur savaşlarda, bu insanlar bunu öldürmüş ya da bir kişinin hayatını kaybetmesine sebep olmuş insanlarda söz konusudur, nasıl bir veri tabanı olduğu maalesef bilinmemektedir. Dolayısı ile aranan insanlar var, belki yanlış verilen bilgiler üzerine bazı insanların ülkelerinde haklarında yakalama ya da mahkûmiyet kararları çıkmıştır. Bazı insanların geçmişlerinde rejimle iyi ya da kötü bir geçmişleri olabilir, gönderelim demeden önce bu detayların tamamının düşünülmesi lazım.”