Diyarbakır'ın Çınar ilçesinde taş duvar ustalığı yapan Ecevit Kasan ve Faik Yağız, 15 seneden fazladır bu işle uğraştıklarını, bu işin bedenlerine ve hayatlarına nasıl etki ettiğini, zorluklarından ve bu işle ailelerinin geçimlerini sağladıklarını anlattı.
Taş duvar ustalığının zahmetli bir iş olduğunu, çevre köylerde çalıştıklarını söyleyen taş duvar ustası Ecevit Kasan, "Beni yetiştiren ustayla 2 sene beraber çalıştık, onun çırağıydım. Çıraklık yaptıktan sonra yetiştim ve usta oldum. 15 senedir de bu işi yapıyorum." dedi.
"Büyük olan taşları kendi ellerimizle kırıyoruz"
Kasan, "Taşları, buradan bir kilometre uzakta bir köyde, kepçenin parçaladığı ve getirdiği taşları kullanıyor, büyük olan taşları da balyoz ve murçla kendimiz kırıyor ve yapacağımız duvarlarda kullanıyoruz. Bu iş ustalık gerektirir, sıradan bir insan bu işi yapamaz zahmetli ve yorucu bir iştir. Biz de önceden bilmiyorduk, ustamızın elinin altında çıraklık yaparak yetiştik ve usta olduk." diye belirtti.
Bu işin püf noktasından bahseden Kasan, "Bu işin puf noktası balyozla, murçla taşa düz bir şekil verebilmektir. Düz taşın sırrı da düz bir zemindir, zeminin düz olmaması taşların yamuk olmasına sebep olur." ifadelerini kullandı.
"Ağır ve zahmetli bir iş olduğu için buralarda başka yapan yok"
Sabahın 6'sında iş başı yaptıklarını ve gün boyu çalışmaya devam ettiklerini söyleyen taş ustası Faik Yağız ise şunları söyledi:
"Çevre köylerde bu işi yapıyoruz. Bazen yevmiye, bazen götürü usulü çalışıyoruz. İşimiz çok zahmetlidir. 4 usta beraber yapıyoruz. Yukarı köyde 3 kişi daha bu işi yapıyor, ağır ve zahmetli bir iş olduğu için buralarda başka yapan yok. Bu siyah taşlar Karacadağ taşlarıdır. Önceden ellerle bu taşları kırardık, artık kepçe kırıyor ve kamyonlarla bize getiriyor. Taşı kırmak da ustalık gerektirir, yere yan koyarsak yan, düz koyarsak düz olur."
20 seneye yakın bu işle uğraştığını, önceden başka bir işle uğraşmadığını kaydeden Yağız, işin incelikleri hakkında bilgi verdi.
Yağız, "Duvarlarımızın düz olmasındaki nokta iptir. İp bu işin patronu gibidir. Terazi yardımıyla ipi çektikten sonra taşları harçla beraber ipin hizasına yerleştirir ve duvarı inşa ederiz." şeklinde konuştu.
Bu işin zorluklarına değinen Faik usta, "Bu iş zahmetli ve yorucudur, bizden sonra bu işi yapacak birini yetiştirmedik; kendi çocuğuma bile bu işi öğretmedim, öğrenmesini de istemem. O kalıp işi yapıyor. Ben bir gün kalıp işine gittim ama 'beni kesseniz de bu işi yapmam' dedim. Daha sonra bu işi yapmaya devam ettim. Normal tuğlayla da duvar örüyoruz ama ağırlıklı olarak taş duvar işini yapıyoruz." dedi.
Kimseye bu işi tavsiye etmediğini ifade eden Yağız, konuşmasının devamında şunları söyledi:
"Çok zor ve zahmetli hele ki taşı kırmak çok sıkıntılı, taşıması daha zahmetli. Bazen 2 kişi zor taşıyoruz, bazen 4 kişi taşıdığımız oluyor ve düzgün yerleştirilmeyen bir taş bütün duvarın yıkılmasına sebep olabilir."