Diyarbakır Basını’nı ele alan bir araştırmacı, “Ekonomik Açı” adlı  yayın organını eserine almamıştır. Bu Güneydoğu Açı için geçerlidir. Diyarbakır Manşet, Diyarbakır News, Dicle Güneş, Güneydoğu Girişim, Güneydoğu Haber, Güneydoğu Mesaj, Karanlıktaki Işık, Perspektif, Objektif, Vilâyet Gazetesi olmak üzere sessiz sedasız yayınlanıp kapanan birçok gazete vardır, haftalık olarak.Şehir Araştırmaları Merkezi’nde konuya esas aldığımız gazete sayısı, 57’ye ulaşmış durumdadır. Diyarbakır ile ilgili ulusal gazetelerin verdiği gazete ekleri, Diyarbakır adıyla yayınlanmıştır. Bu özel gazete ekleri, 10’la sınırlıdır. Diyarbakır’da dergicilik gazetecilikten farklı değildir, aslında. Gazete yanında dergi yayınlama, az sayıda ismin uğraşı olmuştur. Bu isimlerin başında Şevket Beysanoğlu gelir. Avukat olma yanında gazete ortağı-yazı işleri müdürlüğü yanında dergilerde yazı yayınlama, “Ziya Gökalp”, “Kara Amid” gibi dergilere dernek adına sahiplik etme, fazla yaygınlık göstermez.Diyarbakır’da dergilerin çoğu her ne kadar aylık görünse bile süreli yayınlanmış değildir. Çoğu bir-iki sayı çıkmış dergilerin çoğu, okulların yayınını oluşturur. Bazen bir okul, çıkardığı dergiyi isim değişikliğiyle yayınlar.Fevzi Çakmak Anadolu Lisesi(Sonradan Nevzat Ayaz Anadolu Lisesi), Sesimiz adıyla çıkan dergiyi, “Kaknüs” adıyla yayınlar.Merkez İmam Hatip Lisesi, dergi yayınında dönemlik isimler seçer. Ziya Gökalp Lisesi, Surkent, ilk yayından sonra okulun yayın organı adı değişmiştir. Malabadî adıyla çıkan iki farklı dergi olmuştur, Zembilfroş gibi, Gülümse gibi.“Gül Damlası” adını taşıyan Fatih Lisesi, daha sonra “Fatih Mektebi” adıyla dergi yayınlar.CarpeDıem ile dergi yayınlayan Diyarbakır Anadolu Lisesi, “DAL Maarif “ ismiyle ön plânda yer alır. Bu tarz okul dergileri, sayıca yekûnda fazla görünür.Yaptığımız araştırmada 1950’den 1960’a kadar çıkan dergi sayısı azdır. Fakat temini güç olan dergiler, 1970’lerden 1980’e kadar olan sürede sayıca fazlalaşmıştır. 1990’dan günümüze çıkan dergilerin önemli kısmı hakkında bilgi sahibiyiz.Çoğu Üniversite öğrencilerinin çıkardığı birkaç sayı süren dergiler, fazla bilinmiş değildir, haftalık gazeteler gibi. Birkaç sayılık yayın sonrası kapanan dergiler, zamanla unutulup gitmiştir.Şehir Araştırmaları Merkezi’nde ele aldığımız dergilerle bültenlerin sayısı, 202’dir. Diyarbakır ile ilgili çıkan ulusal dergi özel sayıları ve Diyarbakır ağırlıklı dergi sayısı, toplamda 38 olarak tespit edilmiş olup, Şehir Araştırmaları Merkezi’ne kazandırılmıştır. Diyarbakır Şehir Araştırmaları Merkezi’nde görüldüğü üzere yapılan ve yapılacak çalışmalarda Edebiyat ve Süreli Yayıncılık, en zor çalışma alanıdır. Siz, tarih, coğrafya, musıkî, tiyatro, spor, sağlık, hatıra, seyahatname, yıllık olmak üzere birçok alana dair bilinen eserleri temin etmekte fazla sıkıntı duymazsınız. İstediğiniz eseri, kitabı, kaynağı temin etmemiş olsanız bile benzeri söz konusudur.Dergilerde yer alan Diyarbakır ile ilgili makaleler, araştırmalarla gazetelerde yayınlanan dizi yazılar, verdiğimiz rakamlara dâhil değildir.Edebiyat alanında çok çeşitli eserleri teminle bitmeyen uğraş, yitiklere karışan dergilerle gazeteler açısından güçtür. Dergiler kısmen temin edilse dahi, gazetelerin saklanma şartlarının güçlüğü, kişiye bu kolaylığı sağlamaz. Ancak, mevcut ciltli gazetelere ulaşım söz konusudur. Ciltlenmiş koleksiyonlarda çıkma adı verilen tek nüshalar, şahsen bizim için temini oldukça pahalı görünmüştür. Tek yaprak, iki sayfalı bir gazetenin fiyatı, bazen 50 TL tutarken, benzer gazetelerin sayısı, bir kitap bedelinden aşağı görünmemektedir.Şehir Araştırmaları Merkezi’nde günümüzde mevcut gazete sayısı çeşidine göre 58 adettir. Bu gazetelerin nüshaları 1, 2, 3, 5, 10 ile 500 arasında değişmektedir. Bazen kimi gazetelerin tüm sayıları temin edilmiştir, bazen bu sayı birkaç adetle sınırlıdır.Son on yılda yayınlanan Diyarbakır Gazeteleri’nin hatırı sayılır oranda arşivi yapılabilmiştir. Gazetelerin haber ajanslarına abone olmalarıyla birlikte aynı haberlerle çıkmaları nedeniyle, kimi gazeteler iki-üç aylık periyodla bir araya getirilmiştir. Özellikle kimi dönemlerde tüm gazetelerin aylık şeklinde sayıları temin edilirken, önemli olayların olması ya da yıl dönümlerindeki sayılar, eksiksiz arşivlenmiştir.15 Temmuz Hain Darbe Kalkışması sonrası ilk gün yerel ve ulusal gazetelerin tümü alınmış, hafta boyunca her gazete alınmıştır. Her yıl 15 Temmuz Etkinlikleri’nde ortaya çıkan yeni bulgular yerelde olduğu kadar ulusal gazetelerin teminiyle merkezde ilerdeki araştırmalar için özenle korunmuştur.Şehir Araştırmaları Merkezi kurulduğunda her şehirle ilgili edebiyat, gazete ve dergi farklı bölümleriyle ele alınacaktır. Gazetelerle dergilerin siyasî, ekonomik, edebî, aktüel ve magazin olmak üzere farklılık arz etmesi gibi bir durum, süreli yayınların da kendi içlerinde bölümlere ayrılmasını zorunlu kılar.Diyarbakır’da öncelikle kurulması gerekli olan Şehir Araştırmaları Merkezi, zaman içinde Diyarbakır Edebiyat Müzesi’yle, Diyarbakır Basın Müzesi’ni şehre kazandıracaktır.Şehir Araştırmaları Merkezi’nin sağlam temeller üzerine oturtulmasıyla ileride Diyarbakır Mutfak Müzesi’ne, Diyarbakır Fotoğraf Müzesi’ne, *Diyarbakır Ünlüleri Müzesi’ne, Diyarbakır Müzik Müzesi’ne ve birçok araştırma merkezine kaynaklık edecektir.Araştırma Merkezi olarak, Şehir Araştırmaları Merkezi’nde yer alan kaynaklar, aşağıdaki merkezlerin oluşumunu hızlandıracaktır:*Tarih Araştırmaları Merkezi*Ortadoğu Araştırmaları Merkezi*Medeniyet Araştırmaları Merkezi*Güzel Sanatlar Araştırmaları Merkezi*İlçe Araştırmaları Merkezi*Kültürel Varlıkları Araştırmaları MerkeziElbette Şehir Araştırmaları Merkezi, birkaç makaleyle ele alınarak anlatılacak, önemi bu şekilde ifadelerle şekillendirilecek sıradan, basit bir konu değildir. Kimileri bu merkezi, basılı eser-gazete-dergi toplamı görmemelidir. Bu dokümantasyon merkezi değil, kütüphane yapısına da benzemeyen biçimdedir.Arada bir yazılarımıza konu olan merkeze dair sorular varsa, cevaplamaya çalışacağız, elbette. Lakin öncelikle merkezin şehir gündeminde yerini alması gerekir, muhataplarına gerekliliği anlatılmalı, sonrasında kurulduğunda şehrin neler kazanacağı tespit edilmeli, kurulmadığı bunca yıl şehrin neleri yitirdiği üzerinde durulmalıdır.Şehir Araştırmaları Merkezi, bizim için hayalimizdeki idealdir, otuz seneyi aşkın. Bu merkezin oluşumunu görmek, bahtiyarlığımızın adı olur, şehrimize vereceğimiz ve var oldukça şehrin geçmişini bu güne, bu gününü yarına taşıyacak bir bilgi köprüsü, hazinesi olur. Elbette muhatabını bulursa, bu açıklamalarımız…Bizim sunduğumuz Şehir Araştırmaları Merkezi, kâğıt üzerinde şekillenmiş proje değildir. Otuz bölümden oluşan yapısıyla bu merkez, sadece yazılı-basılı-görsel dokumana sahip değildir. Şehrin her alanına seslenen, mimarîden musıkîye, sağlıktan spora uzanan çizgide oldukça zengin yapıdadır. Merkez, haftalık konferanslarla aylık toplantılarla süreli yayınlarla, konferans ve sempozyum katılımlarıyla, çevrede yapılacak tarihî, turistik, kültürel gezilerle araştırmalarla başlı başına enstitüdür, ikinci bir üniversite konumundadır.

HABERİ SİTEDEN OKU...