Diyarbakır'da İlk Gazete - (Fahrettin Kanat'ın Yazısı)

Osmanlı basın hayatı, II

Osmanlı basın hayatı, II. Mahmud döneminde çıkarılan ve bir resmi gazete statüsünde olan Takvim-i Vekayi ile başlar. Tanzimat’ın ilanından sonra da, özellikle İzmir ve İstanbul’da çıkarılan gazetelerle hızlanarak devam eder. Ancak, zamanla İstanbul’da yoğunlaşan basın faaliyetlerinin ülke genelinde yaygınlığı sınırlıdır. Bu açıdan 1864 yılında çıkarılan Vilayet Nizamnamesi’nde yayınlanan ‘’Her Vilayette bir matbaa ve bir vilayet gazetesi çıkarılması’’ kararı, Osmanlı basın tarihi için oldukça önemli bir dönüm noktasıdır.

O döneme baktığımızda öncelikle resmi haberleri yaymak vilayet yıllıklarını (Salnameler) basmak üzere her şehirde bir matbaanın kurulduğunu, bunun daha sonra gazetelere dönüştüğünü görürüz. Bun yolda atılan adımlardan biri olarak Diyarbakır’da çıkarılan ve çevre illere de dağıtılan ‘’Diyarbakır Vilayet Gazetesi’’de yayın hayatına 3 Ağustos 1869 günü başlar. Uzun bir süre Türkçe ve Ermenice dillerinde yayın yapan gazetenin ilk kurucusu, dönemin valisi Hatunoğlu Kurt İsmail Paşa’dır.

1931 yılında özel mülkiyete devredilinceye kadar devlet eliyle çıkarılan gazetenin, yazı işleri müdürü (mektupçu) kadrosunda, o dönemin önemli isimlerinden Said Paşa, Ziya Gökalp’ın babası Mehmet Tevfik Efendi, Talat Efendi ve Said Paşa’nın oğlu Süleyman Nazif görev alır. 1937 yılında Zekayi Arman ile Tahsin Cahit Çubukçu tarafından devir alınan gazete ‘’DİYARBAKIR GAZETESİ’’ adını alarak yayın hayatına devam eder. Son sahibi olarak Basri Konyar’ın adını gördüğümüz gazete, 2 Eylül 1963’de yayın hayatına son verir.

Bu dönemden sonra Diyarbakır’da bir çok gazete yayın hayatına başlar, bunlardan; Dicle, Yeni Yurt, Demokrat Kale, Sesleniş, Yeni Şark Postası, Mücadele gazeteleri o dönemden sonra çıkmaya başladı.