Mardin’den Diyarbakır'a meşe odunlarından mangal kömürü yapmak için gelen işçiler, aylarca ailelerinde uzak ekmek parası kazanmak için is ve dumanlı ortamda alın teri döküyor.
Silvan, Hazro ve Lice ilçelerinden faturalı olarak alınan meşe odunları boylarına göre günlerce süren çatma işleminden sonra koni şeklinde dizilip üstü saman ve toprakla kapatılarak "ocak" adı verilen alan oluşturuluyor.
Odunların içten yanarak kaliteli bir kömür oluşması sağlanıyor
Tepesinde açılan delikten koninin içine atılan közlerle kontrollü olarak yakılmaya başlanan odunlar, 20 ila 25 gün süresince içten içe yanarak mangal kömürüne dönüşüyor. Yanma sürecinde ocağın herhangi bir yerinde oluşacak kaçakları önlemek için işçiler gece gündüz nöbet tutup müdahalelerde bulunarak kontrollü bir şekilde süreci takip ediyor. Böylece odunların içten yanarak kaliteli bir kömür oluşması sağlanıyor.
35-40 ton odun yaklaşık 25 günün sonunda işlemin tamamlanmasıyla mangal kömürüne dönüşerek 8-9 ton kömür elde edilip çuvallanarak satışa hazır hale getirilip kilosu 12-13 liradan satışa çıkartılıyor.
‘’Bir hafta içinde yakıma veriyoruz”
İşçilerden Aziz Şan, 22 yaşında olduğunu, 11 yaşımdan beri bu işi yaptığını söyledi.
Başka şehirlerde de kömür işi yaptıklarını belirten Şan, “Bu sefer burayı tercih ettik. Bu alanı kiraladık. Bu alanda bir yıldan fazladır kömür yapıyoruz. Bir yıl daha kalıp başka yere geçeriz. Bu odunlar Hazro, Silvan, Lice ilçelerinden geliyor. Meşe odunudur. Kesildikten sonra bize faturalı ve belgelerle geliyor. Burada çatıyoruz. Çattıktan sonra toprak atıyoruz, sonra bu hale getiriyoruz. Bir hafta içinde yakıma veriyoruz” dedi.
“Günün 24 saatti hep başında duruyoruz”
Odunların 20-25 gün ateşte kaldığını ifade eden Şan, “Günün 24 saatti hep başında duruyoruz. Gece-gündüz nöbette kalıyoruz. Bu işlem yakım sürecinde 20 güne yakın kalacak. Bu işlemden sonra sönme aşaması var. Toprağın için girmesiyle bunu temizliyoruz. Bundan sonrası çıkarım ve satış aşamasına gidiyor. Bu meşe mangalı kömürüdür. Bunun kilosu ortalama 12-13 lira arası. Bu bizi kurtarmıyor, fiyatların yükselmesini bekliyoruz. Burada 35-40 tona yakın odun var. 8-9 ton kömür bekliyoruz” diye konuştu.