Diyarbakır'da tarım işçilerinin "kurutmalık domates" mesaisi
Diyarbakır'da tarlada toplanan domatesler, tarım işçilerinin kavurucu sıcaklarda harcadığı zorlu mesainin ardından kurutularak yurt dışına ihraç ediliyor.
Diyarbakır'ın Pirinçlik mevkiinde çiftçilerin büyük bir emekle ürettiği kurutulmuş domatesler, kentin ekonomisine katma değer sağlayarak başta İtalya, Amerika, İngiltere, Fransa olmak üzere pizzanın çok tüketildiği yerlere ihracatı yapılıyor.
Her yıl yaz aylarında çeşitli işlerde çalışan aralarında yaşlı, genç, kadın ve çocukların da olduğu mevsimlik tarım işçileri domates kurutmak için zor şartlar altında mesai harcıyor.
Sabah 04.00'da iş başı yaparak akşam 20.00'a kadar sıcaklığın altında çalışan mevsimlik tarım işçileri, sabahın erken saatlerinde günde yaklaşık 80 ton domatesi tarladan toplayarak kasalara yüklüyorlar. Ardından domatesler kurutmalık alanına getirilerek orada ikiye ayrılıp kurutmak için metrelerce uzunluğundaki beyaz çarşafların üzerine seriliyor. Domatesin kuruması için bir işçi de ikiye ayrılan domatesleri tuzluyor.
Aile bütçelerine katkıda bulunmak amacıyla çalışmaya mecbur kaldıklarını belirten tarım işçileri, geçimin her geçen gün zorlaştığını da ifade etti.
"Herkes kendi işine bakıyor, işçilere kimse bakmıyor ve derdini anlamıyor"
Çevre köylerden getirilen domatesleri burada kuruttuklarını söyleyen işçilerin başı Salih Merce, "Kuruduktan sonra toplanıp İzmir'e fabrikalara gönderiliyor. Oradan da Amerika'ya, İngiltere'ye, Fransa'ya, Dubai'ye kadar da gidiyor. Şartlarımız çok zordur. Sabah 04.00'da kalkıp akşam 20.00'a kadar işçiler çalışıyor. Hava çok sıcak, işçiler çadırda yaşıyorlar. Su ve elektrik yetersiz, sivri sinekler çoktur. Herkes kendi işine bakıyor, işçilere kimse bakmıyor ve derdini anlamıyor. Fakir ve fukaralar buralarda sürünüyor." ifadelerini kullandı.
Merce, "Günde en az 70-80 ton domates geliyor. 80 işçi de domatesleri ikiye ayırıyor. 5-6 gün içerisinde de domatesler kurumaya başlıyor. Ondan sonra kuruyan domatesler çuvallara doldurulup gönderiliyor. Domates kurutmalığı sezonu 7'nci ayda başlayıp 9'uncu aya kadar devam ediyor." dedi.
"Kışın okula gidiyorum yazın da harçlığımı çıkarmak için çalışıyorum"
Şanlıurfa'nın Suruç ilçesinden gelen, Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğrencisi olup ve aynı zamanda domateslere tuz serpen Kasım Bengi, "45 gündür burada çalışıyoruz. Benim işim burada domatesleri tuzlamaktır. Domateslerin kuruması için tuzlamak gerekiyor. Kuruyan domatesler yurt dışına gidiyor. Günde yaklaşık 1-2 ton tuz domateslere serpiyorum. Ne kadar fazla tuzlarsan domatesler o kadar çabuk kuruyor. Sabah 05.00'da kalkıp akşam 20.00'da işi bırakmak gerçekten de zordur. 50 kiloluk tuzu kaldırmanın zorluğu vardır. Osmaniye'de Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliğini okuyorum. Kışın okula gidiyorum yazın da harçlığımı çıkarmak için çalışıyorum. Burada öğrenci olup ta çalışan çok kişi vardır." şeklinde konuştu.
"2-3 yıldır bu işi yapmaya geliyorum, kazandığım parayla sınava hazırlanacağım"
Kazandığı yevmiyeyle dershaneye gideceğini ve kitap alacaklarını söyleyen Gülizar Sadak ise şunları söyledi:
"Burada kurutmalık domatesleri kesiyoruz. Bir günümüz sabah saat 05.00'da işe başlayıp saat 08.00'da kahvaltıya gidiyoruz. 08.00'den sonra güneş daha sıcak oluyor. Öğlen de 2 saat mola veriyoruz, o saatlerde de hava aşırı sıcak oluyor. Akşam 19.30'da da işi bırakıyoruz. Burada kasayla domatesleri kesiyoruz. Yani kişi başı günlük yaklaşık 2 ton kesiyoruz. Şanlıurfa'nın Suruç ilçesinden ailemle beraber buraya geldik. Yaklaşık 2 aydır buradayız, bir hafta sonra da eve döneceğiz. 2-3 yıldır bu işi yapmaya geliyorum. Kazandığım parayla sınava hazırlanmak için dershaneye giderim, kitap alırım."